هم‌اندیشی “مسائل امت اسلامی؛ راهبردها و سیاست‌ها” از سری نشست های تخصصی هفتمین کنگره اربعینی در دانشگاه امام صادق (ع) شهر تهران برگزار شد

“بسم الله الرحمن الرحیم”

گزارش چهارمین روز کنگره های اربعینی عهد مع الحسین علیه السلام و لقاء الحسین علیه السلام

 دوشنبه 99/7/14 ساعت 10 تا 12

  تهران دانشگاه امام صادق(علیه السلام)

هم اندیشی با موضوع: مسائل امت اسلامی، راهبردها و سیاست ها

ساعت 10:15 قبل از شروع برنامه، مداحی(عربی_فارسی) آقای حاج میثم مطیعی، حال و هوای مجلس را اربعینی نمود.

سپس قاری، با تلاوت سوره قدر، جلسه را منور نمودند.

این برنامه با حضور اساتید هیئت علمی دانشگاه امام صادق(علیه السلام) آقایان:  دکتر همایون، دکتر مجیدی، دکتر امامی، دکتر مطهری نژاد، دکتر جاودانی مقدم، دکتر هوشنگی  حول 6 محور برگزار شد.

*ارائه اول:

دکتر همایون

موضوع : رویکردهای تمدنی به پدیده اربعین

عنوان نشست: اربعین به عنوان ضمیمه معرفتی عاشورا تا قیامت

خداوند شرایط جدیدی را برای ما رقم زده است که یک مرحله کمالی را ذیل خود اربعین درحال پیمایش هستیم.

محرومیت امسال ما در ذیل همین مطلب است. پس از همین ماجرای محرومیت شروع میکنیم و سعی میکنیم بفهمیم حقیقت اربعین، حقیقتی نهفته و فراتر از راهپیمایی اربعین است.

انشاالله همان اثراتی را که با حضور در سرزمین عراق داشتیم، در این فضای مجازی کسب کنیم و بلکه بیشتر.

حقیقت اربعین که با عدد40 همراه است، و این عدد40 که به نظر موضوع مهمی است، در واقع یک حقیقت کمالی است.

یک فرایند کمالی هست که در کل عالم خلقت همیشه جریان داشته است و تا لحظه قیامت هم همین فرایند، مبتنی برعدد40 عدد کمال است که دارد ما را جلو می برد.

درمورد اربعین حسینی سلام الله این پدیده کمالی، ملحق به اصل ماجرای عاشورا شده است. به همین دلیل از این پدیده عظیم تاریخی و از این ظرفیت عظیم تاریخی  دارد استفاده می کند.

*ارائه دوم:

دکتر مجیدی

موضوع: آیین اربعین و شرایط کرونایی، فرصت ها و تهدیدها

حالا که کرونا بر تمام آیین های دینی مانند حج و ماه رمضان و محرم و عاشورا تاثیرگذار بوده و آنها را محدود کرد، وقتی به جریان اربعین می رسیم، می بینیم تاثیرگذاری آن بطور ویژه به دلیل جغرافیای گسترده و حضور چند ملیتی بیشتر است.

بنابراین باید برای شرایط پساکرونای چنین آیینی فکری بکنیم.

نباید آنقدر ناراحتی خود را بزرگ نمایی کنیم و افزایش دهیم، تا فرصت ها را از دست بدهیم.

کرونا بر آیین اربعین چه آسیب هایی داشته است؟

اصل راهپیمایی چندملیتی و نمایش جهانی محدود شده است.

چگونه آسیب های آیین های اربعین کرونا زده را به حداقل برسانیم و بهره گیری ها را به حداکثر برسانیم؟؟

*آیین اربعین را مجازی کنیم. و در فضای مجازی آنرا بازسازی کنیم.   یعنی بازسازی آیین اربعین در فضای مجازی فضای کرونا زده، راهکاری است بر حداقل رساندن اثرات کرونا.

اقدامات لازم:

1.فعال بودن ستادهای اربعین          

3.بازسازی و بازطراحی خاطرات و دل گویه های زوار سال های گذشته

2.ایجاد شبکه های اربعین.        

 4.ایجاد موکب هایی برای رسیدگی به وضعیت اقتصادی بد مردم که در قالب و چارچوب مواسات حسینی و اربعینی تعریف شود.

5.بسیج ستادهای اربعینی جهت نشان داده شدن کمک ها و نگرانی های سلامت و معیشت مردم توسط دینداران و عاشقان امام حسین که حضور رسانه ها در این امر مهم می باشد.

6. از یاد نبردن زحمات و فداکاری های مدافعان سلامت در این فضا.      7.حضور پررنگ تر معنویت گرایان در فضای مجازی.

این نکات نیازمند هم افزایی است. بنابراین باید شبکه های مجازی قدرتمند اربعین را تجهیز کرد.

مجری: ابر پدیده اربعین یک تنه به عنوان یک گفتمان فراگیر و همگانی در مقابل جریان سکولاریسم ایستاده است و اسلام گرایی را در جهان نشر داده است و کرونا خیلی نتوانسته است این پدیده اربعین را از حرکت باز دارد.

*ارائه سوم:

دکتر امامی

موضوع: تبیین یک نظرسنجی درباره تاثیر کرونا بر وضعیت اربعین.

 چگونه بهترین بهره را از این وضعیت(تهدید) ببریم؟

عنوان بنده سایه روشن های دین داری است. تحولات دین داری را در ایران بسیار با خوف و رجا دنبال می کنیم.

فقدان روش، نظریه، پژوهشگران دینی بومی و حتی برون دینی و

فقدان مطلق رهیافت فرهنگی در ستاد کرونا، داشت به این سمت میرفت که محرم به یلگی مواجه شود.

موضع رسمی جمهوری اسلام و ستاد رسمی کرونا در این شرایط، محرومیت و مطلقا مسدود بودن اعزام ایرانی ها به عراق بود که روش های دیگری در کنارش در عین احترام به این سیاست که ناچار بودند پیش بگیرند، پیشنهاد شد که متولیان امر نتوانستند آنرا دنبال بکنند.

تعابیر رهبری نشان می دهد که اربعین یک آیت عظمی است که در امتداد انقلاب اسلامی باید آنرا دنبال کرد تا به امت اسلامی برسیم.

در سالهای گذشته ستاد مرکزی اربعین به عنوان یک نهاد کاملا منفعل برای اینکه در کشور بحران ایجاد نشود، این جریان را پیگیری می کرد.

ما بر اساس این آمارها منتقد تاکتیک ها و سیاست های ستاد کرونا هستیم. امیدواریم این آزمون و خطاها انشاالله ما را به وضعیت تثبیت شده ای برساند ولو اینکه امکان دارد این ماجرا تا یکسال آینده ادامه داشته باشد.

در این بخش از برنامه دکتر مطهری نژاد، به دلیل ضیق وقت، زمان سخنرانی خود را به دیگر استاد محترم واگذار نمودند.

*ارائه چهارم:

دکتر جاودانی مقدم

موضوع: ارزیابی نقش دیپلماسی عمومی اربعین در هویت یابی تمدنی

این بحث براساس سه محور می باشد.

1.دیپلماسی عمومی و اهمیت آن در جهان معاصر

2.اربعین فرصتی بی نظیر در دیپلماسی عمومی

3.ظرفیت های خاصی که از اربعین برای هویت یابی درون و برون تمدنی وجود دارد

امروزه با نوع متفاوتی از دیپلماسی مواجه هستیم.  

دیپلماسی  از نوع سنتی و کلاسیک گذشته،  به دیپلماسی نو تغییر کرده است و حتی بعضی به تعبیری وارد مرحله جدیدی شده است.

در میان انواع دیپلماسی، شاید ما باید نقش ویژه ای برای دیپلماسی رسانه ای، عمومی و دیجیتال یا سایبر دیپلماسی قائل باشیم.

 ….

اسرائیل با دیپلماسی عمومی از خود توانسته تصویر متفاوت و صلح جویی در جهان از خود نشان بدهد.

 دیپلماسی عمومی اربعین یک ظرفیت فوق العاده ای برای معرفی و شناخت واقعیت اسلام و جهان تشیع و ایران در جهان است و  این دیپلماسی همگرایی جهان تشیع و کشورهای اسلامی و بالاتر در سطح بین الملل را ایجاد کرده است.

کشورهای غربی سعی دارند اسلام را در تکفیر و القاعده و داعش تعریف کنند اما دیپلماسی اربعین، اسلام را یک جریان مسالمت آمیز و مردمی معرفی می کند.

نکته اول: انقلاب دو وجه دارد. یک قسمت بازتاب آن و قسمت دیگر صدور آن است. اربعین نیز بدین گونه است. دیپلماسی اربعین واقعیت ها را به جهان نشان خواهد داد. هرچند دشمنان جلوی آن بایستند.

حال وظیفه ما و نهادهای متولی است که چگونه بتوانیم از این ظرفیت های اربعین برای رساندن پیام استفاده بکنیم؟

نکته دوم: دیپلماسی عمومی اربعین نه تنها به لحاظ قابلیت ویژه برای هویت یابی درون تمدنی مخصوص به تشیع و جهان اسلام ، بلکه به لحاظ همان هویت یابی جهانی برای حکمرانی جهان حول مفاهیم ویژه ای مثل آزادگی، کرامت انسانی ، ایثار و عدالت و… که جهان تشنه آنهاست.

بنابراین وظیفه ما این است که این مفاهیم را با توجه به آنچه در اربعین اتفاق می افتد به جهان نشان دهیم.

*ارائه پنجم:

دکتر هوشنگی

موضوع: اربعین به مثابه منسک هویت ساز

اربعین ابعاد و زوایای متعددی دارد. امروز می خواهیم ببینیم اربعین به عنوان منسک اجتماعی چگونه می تواند هویت سازی کند.

اربعین یک پدیده فرا ملی، فرا زبانی، فرا قومی، فرا مرزی و حتی فرا دینی شناخته می شود و میتواند به عنوان یک منسک و نماد رفتار اجتماعی اثرگذار باشد.

هویت دارای سه سطح ملی، فراملی و فروملی و همچنین دارای ابعاد مختلفی مانند فرهنگی، سیاسی، جغرافیایی و اقتصادی و…است.

اربعین ظرفیت آن را دارد که در سه سطح و ابعاد مذکور اثرگذار باشد.

اربعین در حوزه فرهنگی بسیار گسترده است. اربعین هرچند یک پدیده شیعی است اما چند هویتی است.

در اربعین یک نوع تساهل هم کنشی و مدارای قاعده مند با رویکرد دینی وجود دارد.

اربعین یک استراتژی مقاومت است. ما در عصر جهانی سازی با هویت فراملی مبتنی بر نوع لیبرالیسم مواجه هستیم.

حوزه اربعین یکی از جایگاه های استراتژی مقاومت فرهنگی است.

اربعین در بعد سیاسی هویت به دلیل ظلم ستیز بودن مانند قیام امام حسین علیه السلام اثرگذار است. در قیام های ضد استعماری و استکباری   عراق می توان ردپای اربعین را دید.

بعد اقتصادی اربعین که کمتر مورد توجه قرار گرفته که اتفاقا بسیار مهم است.

 تعداد پذیرایی ها و روز ها و زوار در اربعین بسیار قابل توجه است. این اتفاق مردمی بدون حضور و نقش دولت ها رخ می دهد.

این اتفاق نشان دهنده این است که یک روش تامین مالی ویژه در اربعین وجود دارد که می تواند بسیار اثرگذار باشد که مبتنی بر مقوله برکت است.

 ما می توانیم این موضوع را به عنوان زیر سیستم اقتصادی مورد توجه قرار بدهیم.

صلوات