نشست تخصصی «اربعین، امت، مفاهیم جدید هنر»

ارائه کننده: دکتر حسین کوشانی

موضوع پنل: مفاهیم قرآنی اربعین در تعیین نسبت بین دو حوزه اربعین و رسانه

اربعین به معنای چهل در قرآن را می توان در چهار آیه و در بستر سه معنا جستجو کرد:
۱. اشاره به سن چهل سالگی در انسان به عنوان سن کمال رشد معرفتی و جسمی
۲. اشاره به چهل سال منع ورود بنی اسرائیل به سرزمین مقدس و آوارگی ایشان برای پاک شدن اثرات نافرمانی قوم از دستورات رسول الهی
۳. اشاره به میقات حضرت موسی علیه السلام پس از چهل شب عبادت که بر سیر سلوک فردی در مسیر قرب الهی در یک چله تاکید دارد
بررسی اربعین حسینی از منظر وقایع جریان ساز تاریخی را می توان در دو سطح بررسی کرد:
الف: اولین اربعین عاشورای حسینی که با دو واقعه مهم همراه شد؛ بازگشت کاروان اسرا در قامت کاروان زیارت شهدای کربلا و همچنین حضور حبیب بن مظاهر بر مزار امام و مولایش در کربلا به عنوان شیعه تراز اربعینی
ب: جریان عظیم راهپیمایی اربعینی طی یک دهه اخیر به سمت کربلای معلی که یک جریان تمدنی عظیم و تاریخ ساز محسوب می شود.

از این بحث مفهومی که عبور کنیم باید نسبت بین دو مفهوم اربعین حسینی و رسانه شناخته شود.
از یک سو اربعین حسینی خود یک ابر رسانه محسوب می شود که میلیون ها مخاطب آن، خود نقش آفرینان این جریان تمدنی عظیم در قاب رسانه اربعینی هستند و با خانواده هایشان جمعیتی چند ده میلیونی را شامل می شوند.
از سوی دیگر باید نسبت بین ابررسانه اربعین را با سایر رسانه های رایج و شناخته شده به درستی ترسیم کنیم. این نسبت را در پنج شکل برای رسانه های رایج می توان ملاحظه کرد:
۱. بازنمایی تقلیل گرایانه رویداد اربعین حسینی (توسط رسانه های معاند)
۲. بازنمایی خبری رویداد اربعین حسینی (توسط عموم رسانه های خنثی و غیر ایدئولوژیک)
۳. بازنمایی احساسی رویداد اربعین حسینی (توسط عموم رسانه های شیعی و اسلامی)
۴. بازنمایی معرفتی رویداد اربعین حسینی (در این زمینه تجارب بسیار محدود رسانه ای وجود دارد و عموما رسانه های رایج در ابتدای راه هستند)
۵. بازسازی و شبیه سازی رویداد اربعین حسینی در سایر مکان های کره زمین غیر از کربلا در همان موعد اربعین (شکل گیری رسانه های مکمل اربعینی)

با شناخت این نسبت ها هنر متعهد باید در تمام شئون و شقوق هنری ، جایگاه خود را پیدا کرده و ایفای نقش موثر داشته باشد.