در طرح توسعه حرم اباعبدالله(ع)، همه مکانهای نمادین، تاریخی و معنوی باید مورد توجه قرار گیرند

عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت در همایش از غدیر تا کربلا که در مشهد مقدس برگزار شد، ضمن شرح و تبیین طرح توسعه حرم اباعبدالله(ع)،  با بیان اینکه با توجه به ابعاد وسیع و حوزه گسترده اثرگذاری زیارت کربلا، این مهم در مقیاس های مختلفی باید مورد توجه قرار گیرد، گفت: در طرح توسعه حرم اباعبدالله(ع)، همه مکانهای نمادین، تاریخی و معنوی باید مورد توجه قرار گیرند.

دکتر محمدعلی خان محمدی ادامه داد: این موضوع یک مقیاس محلی دارد، مرتبط با آنچه که به حرم مربوط است، در فضاهای بلافصل حرم و یک مقیاس شهری و آن چیزی که در محدوده شهر کربلا و حوزه های اطراف شهر کربلا اتفاق می افتد و یک حوزه منطقه ای دارد که حداقل از مرزهای کشور عراق شروع می شود تا به کربلا منتهی شود.

وی با بیان اینکه توسعه شهر کربلا به نحوی جدای از فضای حرم ها اتفاق افتاده و عملاً فضای حرم ها در یک حوزه کاملاً ایزوله نسبت به توسعه شهری قرار گرفته گفت: یکی از اقداماتی که در بعد از تخریب فضای بین الحرمین اتفاق افتاد؛ ایجاد حصارهای بلند اطراف ساختمان حرم ها بودند. این حصارهای بلند از مقیاس و تناسبات سنتی و ساختمان های حرم بلندتر بودند و مقدار زیادی تناسبات گنبد و تناسبات مناره ها را تحت الشعاع قرار می دادند، به نحوی که شما از فاصله های نزدیک دیگر خیلی دید مؤثری روی فضای اصلی حرم ها پیدا نمی کردید.

خان محمدی که در کمیسیون شهرسازی این همایش به ارائه مقاله می پرداخت، ادامه داد: آن چیزی که در هر طرح توسعه قالب باید قابل توجه قرار بگیرد بطور خاص در توسعه کربلا، ساختمان حرم های مطهر بود و نکات ارزشمند تاریخی که هر کدام به یک نحوی وجه معنوی و وجه تاریخی داشتند، مثلاً محل خیمه گاه را داریم، محل تل زینبیه، مقام صحبت حضرت با لشکر ابن سعد را داریم، کمپین دست راست و کمپین دست چپ را داریم که هر کدام از این ها محل واقعه خاصی هستند و ارزش نمادین، تاریخی و معنوی دارند و قطعاً باید در هر نوع اقدام عمرانی که در طرح توسعه اتفاق می افتد مورد توجه قرار گیرد، چرا که حرم اباعبدالله(ع) نه تنها مثل بقیه قبای متبرکه معصومین(ع) است، در واقع محل وقوع یک اتفاق تاریخی بسیار مهم و محل یک مقابله بسیار بزرگ است و یادواره های زیادی از روز عاشورا باقی مانده و لازم است که در هر نوع اصلاح و توسعه امور مورد توجه قرار گیرد.

عضو ستاد معرفتی و فرهنگی آیات نور مهدی عج درباره طرح کنونی توسعه کربلا و حرمهای مطهر گفت: پیش‌بینی های اولیه قبل از ورود به شهر، استقرار شهرهایی هستند که بتوانند مخصوصاً در ایام خاص زائران را بپذیرند و در مبادی ورودی شهر پشتیبانی کنند و نهایتاً محورهایی هستند که از کمربندی شهر کربلا به حرم مطهر وصل می شوند. خود محورهای شهری منتهی به حرم، هم برای ایام خاص و هم برای ایام معمولی باید تجهیز شوند و معلوم شود که وظیفه هر کدام در ارتباط با زائر با چه کیفیتی و چه نوع و سبکی از خدمات را باید ارائه کنند.

خان محمدی اصلی ترین اتفاق یا تغییری که در این زیرساخت طرح جدید دیده شده  را خیابان جنوبی که از بین خیمه گاه و بین حرم رد می شود دانست و افزود: در طرح پیشنهادی که تنها خیابانی که جا به جا شده خیابان جمهوری است که پیشنهاد شده از پشت خیمه گاه حرکت کند و اتصال خیمه گاه به حرم به شکل پیوسته و بی واسطه هم به لحاظ بصری و هم به لحاظ حرکتی برقرار باشد، برای اینکه حرکت بین خیمه گاه و تل زینبیه و حرم یکی از محورهای بسیار تعیین‌کننده در وقایع عاشورا است.

عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت تصریح کرد: اگر قرار باشد کلیت به اصطلاح سیستم ارتباطی را در نظر بگیریم یک کمربندی را در محدوده پیرامونی حرم به فاصله ۵۰۰ تا ۷۰۰ متر از حرم های مطهر پیدا می کنیم ، از این کمربندی پیاده راه هایی به سمت حرم مطهر حرکت می کنند، این پیاده راه ها ۲ ویژگی اساسی دارند: اول اینکه به لحاظ مقیاس، در مقیاس انسانی قرار دارند و انسان با پای پیاده به راحتی می تواند این راه ها را طی کند و نکته دیگر همه محورها حداقل با یکی از حرم ها اتصال بی واسطه دارند. این اتصال بی واسطه و مستقیم حرم ها و محورهای حرکتی با حرم ها قطعاً این آمادگی ذهنی را برای اینکه زائر از محیط زندگی شهری به تدریج کنده شود و مرحله به مرحله آمادگی ورود را داشته باشد در اختیار زائر قرار می دهد.

خان محمدی یکی از مشکلات اساسی که امروز در حرم وجود دارد را خدمات رسانی به انبوه این جمعیت به لحاظ امنیتی، بهداشتی و احیاناً کمک رسانی در شرایط اورژانس هنگامی که  فضای اطراف حرم ها با انبوه میلیونی زائران متراکم پر می شود دانست و گفت: ایجاد شبکه زیرزمینی اختصاصی در این زمینه می تواند مؤثر و کمک کننده باشد. وی افزود: جدای از اینکه ما با توجه به شرایط خاص کربلا که نمی توانیم در ارتفاع بسازیم ناچاریم که در زیرزمین ها هم ساخت و سازهای وسیعی داشته باشیم و این سیستم نظام حرکتی زیرزمینی کمک می کند که دسترسی به زیرزمین ها، تخلیه زیرزمین ها و احیاناً خدمات رسانی به زیرزمین ها هم راحت تر اتفاق بیفتد.

عضو ستاد معرفتی و فرهنگی آیات نور مهدی(عج) با بیان اینکه امروزه بعد از گذشت ۱۰سال با توجه به توسعه روزافزون حجم زیارت های میلیونی، این نیاز قطعاً ضرورت بیشتری پیدا کرده که ما بر محورهای مواصلاتی بین شهر کربلا و حوزه های شهری اطراف آن تمرکز بیشتری داشته باشیم گفت: در این زمینه مطالعه و برنامه ریزی شده تا در آینده بتوانیم به شکل مناسبی خدمات‌رسانی کنیم.

وی افزود: با توجه به اینکه به هر حال این مجموعه، یک مجموعه عبادی و زیارتی است جهت قبله به عنوان یک عنصر شاخص و تعیین کننده دومین فاکتوری بود که بعد از خود حرم های مطهر به موازات آن باید مورد توجه قرار می گرفت و بعد از آن یکی از عوامل بسیار مهم که در طرح توسعه باید دیده می شد در همه حرم ها معمولاً یک کانون زیارتی داریم. در کربلا استثناءً دو کانون زیارتی مهم داریم، ارتباط این دو کانون با یکدیگر به نحوی که در واقع جایگاه هر کدام به خوبی رعایت شود بسیار اهمیت داشت. هم پیوندی درست حرم اباعبدالله(ع) و حرم حضرت ابالفضل(ع) موضوع مهم بعدی بود که باید مورد توجه قرار می گرفت.